مطلبي كوتاه در باره ي پيرِ كشت و زراعت در بين تركمن ها

مردم تركمن از قديم برخي از امور را به افرادي صاحب كرامت نسبت مي داده اند و در انجام موفقيت آميز آن امور از او مدد مي خواسته اند تا به خاطر ارج و قربي كه در پيشگاه خداوند دارد ، به آنها توجه و عنايت نمايد. تركمنها به اين افراد «پير» مي گويند. به طور مثال ، امور مربوط به  زراعت و كشت را به پيري به نام «بابادايخان» نسبت مي دهند. مي توان گفت كه اين موضوع در تمامي اقوام ترك زبان مشترك است. آنرا ازبكها بابا دهقان (Bobo dehkon) ، قرقيزها «بابا ديكان» ، قزاق ها «ديكان بابا»  يا «ديكان آتا» ، قره قالپاقستاني ها «دايخان بابا» و بالاخره تاجيكستاني ها اين واژه را «بوبويي دهقون» مي خوانند. اين شخصت اسطوره اي از پيش از دورة اسلام در بين اذهان مردم تركمن نهادينه شده است.               نام تركمني برخي از غلات ، ميوه و حبوبات چنين است: بوغداي [گندم] / نوبيا (نويبا) [لوبيا] / مكگه جؤون [ذرت] / آرپا [جو] / نخود / كرتوپ (ير آلما ، كارتوشكا) [سيب زميني] ، شالي ، پاميدور [گوجه] ، خيار ، كونجي [كنجد] / كأشير [هويچ] / قوواچا (پاميق ، پاختا) [پنبه]، جؤون / سوغان [پياز] / تممأكي [تنباكو] / قارپيز [هندوانه] / ساريمساق [سير] / بادامجان / قاوون [خربزه] / ايسماناق [اسفناج] / گونه باكار [آفتابگردان] / كأدي [كدو] / بورچ [فلفل] / خوز [گردو] / اوزوم [انگور] / تورپ [ترب] / پيسسه [پسته] / نار [انار] / بادام / كلم / آلما [سيب] / مأش [ماش] / شوغوندور [چغندر] / بيي [به] / اريك [زردآلو] / اينجير [انجير] / شتدالي [شفتالو] / آلچا / قارالي [آلوي سياه] / آرميت [گلابي] / ايگده [سنجد] / اولجه

 

منبع: ترجمة آزاد از مطلب «توركمن اكينلري» و «دينگه بابادايخان حقينده» از مجله گونش (چاپ تركمنستان)